عوارض تزریق چربی 

اگر چه تزریق چربی (Fat injection) به عنوان یک روش مطمئن و ایمن گزارش شده است و عوارض جانبی گزارش شده از آن کم دیده می‌شود ولی مانند هر روش جراحی دیگر نیز این روش بدون عوارض نمی‌باشد. لیپوفیلینگ یا تزریق چربی به عنوان یک روش و نه یک عمل، اگر تکنیکی را که به درستی در یک محیط آسپتیک اجرا شده فرض کنید، اساساً عوارض کمی دارد. با این حال، چند مورد عوارض احتمالی مانند: عفونت وجود دارد که به ندرت اتفاق می افتد، اما اگر رخ دهد، می تواند عواقب جدی داشته باشد.

اغلب عوارض مربوط به جنبه ظاهری و زیبایی بیمار میباشد و بیشتر موارد در ارتباط با محل، حالت، و حجم بافت چربی تزریق شده به ناحیه دریافت کننده چربی می‌باشد. این موارد عبارتند از:

1.  تصحیح بیش از حد مورد نیاز ( overcorrection)
2. تصحیح کمتر از حد مورد نیاز (under correction)
3. نامنظمی‌های قابل مشاهده
4. جابجایی چربی تزریق شده
5. مشکلات مربوط به محل  برداشت چربی

تزریق چربی | عوارض تزریق چربی به صورت

همیشه برای یک نتیجه موفق، بهبودی در فرم صورت یا بدن بیمار کافی نیست. یکی از مشکل‌ترین ارکان این روش این است که بتوان قبل از انجام تزریق، به صورت پیش بینی کرد که بیمار چه آرزوها و انتظاراتی دارد و چی چیزی بیمار را خوشحال خواهد کرد و اغلب این دو موضوع با هم یکی نمی‌باشند.

علاوه بر آن، اگر بیمار از نظر روحی و روانی برای :

1. تغییرات که بعد از تزریق در ظاهر صورت و بدن بوجود می‌آید.
2. سیر و روند بعد از تزریق چربی
3. حوادث غیرمنتظره احتمالی

آماده نشده باشد، حتی اگر تزریق چربی ازسایر جهات موفق انجام شده باشد، موجب یائس و ناامیدی بیمار می‌شود. جراحی که تزریق را انجام می‌دهد باید با عوارض تزریق چربی آشنا باشد و در مورد شایعترین مشکلاتی که ممکن است در تزریق چربی رخ دهد، بیمار را آگاه کند. قبل از انجام تزریق چربی، بیمار باید رضایت نامه آگاهانه را بدقت مطالعه کرده و جزئیات آن را بفهمد. ( در رضایت نامه جزئیات روش تزریق، همراه با نتایج قابل انتظار، سیر و روند بعد از جراحی، مسئولیت بیمار در طی دوران نقاهت و عوارض بالقوه، توضیح داده شده است.)

سایرعوارض بالقوه تزریق چربی عبارتند از:

1. عفونت
2. کلسیفیکاسیون
3.  نکروز
4. ایجاد کیست روغنی
5. آمبولی
6. آسیب به عناصر تشریحی شامل اعصاب، عضلات و غدد

خوشبختانه میزان عوارض تزریق چربی در مقایسه با بیشتر روشهای بازجراحی، بسیار کم است. در صورتی که تزریق چربی توسط پزشک زیبایی با تجربه انجام شود عوارض آن به حداقل می‌رسد.

عوارض بالقوه تزریق چربی

عوارض احتمالی تزریق چربی عبارتند از:

الف) عوارض مربوط به زیبایی

در صورتی که عملیات تزریق چربی توسط یک فرد کم تجربه انجام شود ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد که این عوارض می تواند به صورت ظاهری در افراد ظاهر شود.

1. حجم ناکافی
2.  جذب
3.  ورم
4.   نامنظمی‌ها، توده‌ها، کلسیفیکاسیون‌ها و کیست چربی
5. جابجایی چربی
6. عوارض مربوط به محل قرار گرفتن بافت چربی

ورم

شایعترین مشکل همراه با تزریق چربی، ادم یا ورم بعد از تزریق می‌باشد. لازم است توضیحات لازم در مورد ظاهر بیماران بعد از انجام تزریق چربی داده شود تا بی‌جهت از میزان ورمی که ایجاد می‌شود احساس نگرانی نکنند.

مهم است که به بیماران آگاهی داده شود که این ورم ممکن است تا  روز بعد از تزریق افزایش پیدا کند، بنابراین دچار وحشت و تشویش از اتفاقی که می‌ا‌فتد نشوند. تزریق بی‌حسی موضعی به بافت می‌تواند باعث تورم شود. میزان تزریق بی‌حسی موضعی باید در کمترین حجم انجام شود. تا هم بی‌حسی موضعی و انقباض عروقی مناسب را ایجاد کند و هم کمترین تغییر شکل بافتی را ایجاد نماید.

ورم بعد از تزریق چربی

ورم چگونه ایجاد میشود؟

وارد کردن با فشار کانول یا با نوک کند (blunt) داخل بافت زنده بلافاصله باعث ایجاد تورم می‌شود. برای جدا کردن قطعات کوچک از یکدیگر صدها بار کانول با نوک کند داخل بافت می‌شود که نتیجه نهایی آن مقدار قابل توجهی ورم خواهد بود. این ورم باعث پوشاندن نشانه های ظاهری که ممکن است نقطه پایانی کار را مشخص کند، می‌شود. همچنین به خاطر تفاوت‌های منحصر به فرد هر بیمار،  پیش بینی اینکه بدن بیمار طی یا بلافاصله بعد از تزریق چربی چه واکنشی را نشان خواهد داد مشکل است.

میزان ورم، از یک بیماری نسبت به بیماری دیگر، از ناحیه به ناحیه‌ای دیگر و حتی از یک سمت به سمت دیگر همان بیمار متفاوت خواهد بود. این تکنیک سه بعدی تزریق در نواحی دریافت کننده چربی باعث ایجاد تغییرات شکلی، حجمی و ساختاری مشخص شده در طرح عمل (operative plane) میشود.

 از آنجاییکه نشانه‌های جسمی در طی تزریق چربی ممکن است گمراه‌کننده باشند. ظاهر چنین عمل محلی که در آن تزریق چربی انجام شده است نباید به عنوان تنها معیار مشخص کننده میزان چربی که باید تزریق کرد مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین نشان می دهد که چرا ماه قبل از شروع تزریق، میزان حجم که باید تزریق شود، تخمین زده شود.

آیا تزریق چربی خطرناک است

سروما یا هماتوم بعد از تزریق چربی

پس از تزریق چربی به منظور انجام جراحی زیبایی، ممکن است عوارضی از جمله سروما یا هماتوم ایجاد شود. سروما به معنای تجمع مایع در ناحیه تزریقی است که می‌تواند کمیت و موقعیت چربی تزریق شده را تحت تأثیر قرار دهد. این مسأله در طی چند روز به طور طبیعی بهبود می‌یابد. برای کاهش سروما، نیاز است که بخشی از مایع را با استفاده از روشی مانند ماساژ آن منتقل کرده و یا برخی از مایعات را با یک سوزن کوچک خارج کنید.

نامنظمی ها چگونه ایجاد میشوند؟

•  ایجاد نکروز چربی بعد از پیوند آن اساسا بستگی به تکنیک تزریق دارد.
•  ایجاد کیست‌های چربی بعد از انتقال حجم زیاد یا تزریق با حجم زیاد در یک نقطه شایع می‌باشد و عمدتا در پستان یا باسن ایجاد می‌شود جایی که از کانول های بزرگتر استفاده می‌شود
•  کیست های چربی به ندرت در صورت ایجاد می‌شوند.

برطبق مطالعه Kato و همکارانش مراحل ایجاد کیست چربی به صورت زیر می باشد:

 مراکز سلول‌های چربی باعث ایجاد قطرات چربی می شوند و به دنبال آن بافت نکروتیک، کلیسفید ایجاد می‌شود کیست چربی با تمایل به رشد تشکیل می شود. دیواره جامد در اطراف کیست مانع از جذب چربی جدید در داخلی کیست می‌شود و در نتیجه اندازه و شکل کیست ثابت باقی می ماند.

نکروز چربی بعد از تزریق چربی

جلوگیری از ایجاد نامنظمی ها

•  تزریق بافت چربی به طوری که چربی صاف ایجاد کند برای دستیابی به نتیجه موفقیت آمیز الزامی است.
•  هر چند تزریق صاف و یکدست نیازمند آن است که پزشک توانایی تکنیکی و تجربه لازم را داشته باشد. این مسئله به ویژه در نواحی دریافت کننده چربی که پوست نازکی دارند صادق می باشد.
•  استفاده از کانولای ظریف، چربی با تراکم کمتر، تکنیک spaghetti-like و فرمدهی با حوصله و توام با زحمت، چربی پیوند شده به طور بالقوه می‌تواند به کاهش شانس نکروز چربی و نامنظمی‌های ناخوشایند و ایجاد کیست روغنی حاصل از آن، کمک کند.

جابجایی چربی (Fat Migration)

•  جابجایی چربی بیشتر اوقات در نواحی ایجاد میشود  که حرکت عضله به ویژه واضح می‌باشد نظیر محل اتصال  عضله گلابلا (glabella) در پوست قسمت میانی ابرو، در بالای  ابرو.
•   بعد از تزریق چربی در قسمت میانی ابرو توسط جراح، سطح پوست نسبتا صاف به نظر می رسد زیرا در این زمان عضلات corrugator  در حال انقباض نمی باشند. هر چند وقتی بیمار هوشیار و بیدار می‌شود وقتی عضلات را حرکت می‌دهند فرورفتگی ایجاد می شود(مانند وقتی که بیمار اخم می‌کند).

 عکس‌های گرفته شده از بیمار بسیار خوب به نظر می رسند  ولی وقتی که عضلات منقبض می شوند نامنظمی‌های ناخوشایند در پیشانی ایجاد می‌شود. در این بیماران ممکن است در ادامه تزریق توکسین بوتولینوم (بوتاکس) لازم باشد. قبل از تزریق چربی به نواحی گلابلا محل اتصال بینی به پیشانی و پیشانی، باید تزریق صحیح و خردمندانه بوتاکس به این نواحی انجام شود.

عوارض تزریق چربی و راه های درمان آن

استفاده از چربی منجمد

•  استفاده از چربی منجمد از آن جاییکه حاوی بافت مرده است، بیماران را در معرض خطر عفونت‌های شدید قرار می دهند.
•  نتایج  تزریق چربی منجمد متغیر می‌باشد ولی در بیشتر مواقع چربی تزریق شده، به طور کامل جذب می شود.

عوارض محل گرفتن بافت چربی

•  گرفتن بافت چربی زیرجلدی،  بافت نگهدارنده آن را کاهش می‌دهد و منجر به نامنظمی، افزایش چین خوردگی و فرورفتگی در محل دهنده بافت چربی می شود. به همین دلیل چربی باید با کانولای ۲ تا ۳ میلی متری گرفته شود و جراح باید کانولا را در جهات مختلف حرکت دهد تا چربی صرفاً از یک نقطه یا ناحیه منفرد گرفته نشود تا منجر به فرورفتگی ناخوشایند آن نشود، زیرا در صورت ایجاد، اصلاح آن می تواند سخت باشد.
•  برای تزریق در ناحیه صورت معمولا چربی از قسمت تحتانی شکم گرفته می شود که بهترین محل برای گرفتن حجم مورد نیاز چربی است.
•  در افراد لاغر می‌توان از قسمت داخلی ران یا زانو چربی مورد نیاز را گرفت. اگر قرار است حجم زیادی از چربی گرفته شود می‌توان از ناحیه پشت، پهلوها و نواحی پری تروکانتریک استفاده کرد.
•  در مواقعی که چربی از پهلوها یا نواحی پری‌تروکانتریک گرفته شود، لازم است برای حفظ تعادل بدن از هر دو طرف چربی گرفته شود.
•  باید دقت شود برای گرفتن چربی محل ورود کانول  در نواحی پوشیده نظیر چین ناف، ناحیه  سوپراموپیک  یا چین اینگونیال انتخاب شودتا اشکال قابل مشاهده در صورت هیپرتروفیک شدن ایجاد نشود.
•  هنگام گرفتن چربی از ناحیه شکم ضروری است پوست شکم بالا آورده شود تا از احتمال ورود کانولا به داخل روده یا ارگان های داخلی جلوگیری شود احتمال این مسئله در افرادی که لاغر هستند یا فتق شکمی دارند بیشتر می باشد.

ب) عوارض عمده

1. عفونت
2.  آسیب در عناصر تشریحی
3. عوارض داخل عروق (اینتراواسکولار) مانند آمبولی، سکته، کوری، نکروز پوستی، مرگ و انسداد شریان ترمینال مرکزی

عوارض زیبایی تزریق چربی

حجم ناکافی

هدف از تزریق چربی، زنده ماندن بافت چربی تزریق شده به صورت مساوی و قابل پیش‌بینی میباشد. شایعترین شکایت بیماران بعد از فروکش کردن ورم این است که میگویند انتظار حجم بیشتر یا کمتر در یک ناحیه خاص را داشته اند. برای تخمین میزان حجم چربی که باید تزریق شود باید عوامل متعددی را از جمله میزان جذب و ورم حین جراحی در نظر داشت. مشخص کردن مقدار دقیق پرشدگی که موجب رضایت بیمار خواهد شد، میتواند مشکل باشد. حتی بعد از اینکه با جراح در مورد تغییرات مورد نظر به توافق رسیدند، متغیرهای متعددی بر نتیجه کار تاثیر خواهد گذاشت. سوالی که به طور شایع از جراح پرسیده میشود این است که چه مقدار از چربی تزریق شده زنده و باقی خواهد ماند؟ در حال حاضر ممکن نیست که یک پاسخ رضایت بخش و قانع کننده به این سوال داد.

یک روش برخورد مناسب، مشاهده عکس‌های بیمار است، وقتی که برای معاینات کنترل مراجعه می‌کند و مشاهده این که چه مقدار چربی تزریق شده است تا تغییرات خاص ایجاد کند. مهم این است که متوجه شویم که مقادیر مختلف تزریق چربی چه تغییراتی را ایجاد میکنند، تا این که بر روی این سوال تمرکز کنیم که چه مقدار چربی تزریق شده زنده خواهد ماند.

عوارض تزریق چربی 

جذب (Resorption)

بعد از فروکش کردن ورم، اگر بیمار انتظار حجم و پری بیشتری نسبت به آنچه که ایجاد شده را داشت، سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا این مسئله در اثر تزریق ناکافی چربی ایجاد است یا در اثر جذب شدن چربی؟

در حقیقت یکی از اشکالات اصلی تزریق چربی مساله جذب شدن چربی است که این میزان از 25 تا 80 درصد متغییر است.

راه‌های متعددی برای به حداقل رساندن جلوگیری از جذب چربی وجود دارند که عبارتند از:

• بدست آوردن چربی خالص
• کاهش میزان تروما
• حفظ قابلیت زنده ماندن چربی
• بدست آوردن چربی خالص

بطور ایده‌آل باید جراح با حذف خون، اجزای روغنی و سایر بقایا، خالصترین چربی ممکن با حداقل آسیب به بافت چربی را بدست بیاورد. بنظر می‌رسد که وجود خون، اسیدهای چرب و سایر بقایا، باعث تحریک یک پاسخ التهابی میشوند که باعث تحریک و شروع جذب چربی‌ها می‌شوند.

صرف نظر از اینکه چربی با چه دقتی آماده می‌شود به صورت 100 درصد خالص نخواهد بود. حتی بعد از عمل آوری چربی گرفته شده، درجات مختلفی از روغن، خون و سایر ناخالصی‌ها نظیر لیدوکائین در آن وجود خواهد داشت. علاوه بر آن مقادیر مختلفی از مواد پالایش شده که تزریق میشوند زنده نخواهند ماند. حتی با تکنیک دقیق، در اثر فشار منفی، تماس با هوا و ترومای مکانیکی در طی برداشت و پالایش بافت چربی شکننده، قسمتی از بافت چربی خواهد مرد.

تزریق ژل | تزریق چربی | خطرات تزریق چربی

کاهش میزان تروما

گرفتن یا تزریق چربی از طریق کانول کوچک باعث ایجاد فشار مثبت و ترومای مکانیکی بیشتر بر روی قطعات بافت چربی می‌شود. این تروما از فردی به فرد دیگر متفاوت است، بعنوان مثال در افراد لاغر سلول‌های چربی حاوی مقادیر کمتری از تری گلیسیرید میباشند که باعث کوچکترشدن آنها می‌شود. وقتی قطعات بافتی از سلولهای کوچکتری تشکیل شده باشند. احتمال عبور آنها از کانول بدون پارگی بیشتر است.

در افراد چاقتر، سلول‌های چربی حاوی مقادیر بیشتری تری گلیسیرید می‌باشد، بنابراین بزرگتر هستند. این سلول‌های بزرگتر با دیواره‌ی سلولی تحت کشش براحتی می‌توانند بوسیله مانورهای مکانیکی همراه با برداشت، خالص‌سازی و تزریق چربی پاره شوند. تخمین درصد دقیق میزان بافتی که در این مراحل از بین میروند قابل تشخیص نمی‌باشد.

خطرات قابل توجه تزریق چربی

آزاردهنده‌تر این است که بعد از تزریق چربی صورت، می توانید با توپ‌های چربی(سلولیت) مواجه شوید که جذب نمی شوند و در نهایت سفت می شوند. این توپ ها مانند استخوان سفت می شوند، در محل تزریق باقی می مانند و صورت را تغییر شکل می دهند. همچنین اگر تزریق چربی حجم زیادی را نشان دهد، خطر نکروز وجود دارد زیرا این چربی توسط بافت های اطراف تغذیه نمی شود. علاوه بر این، خطر هماتوم، عفونت، نکروز یا آسیب عضلانی در ناحیه ای که چربی در طی لیپو ساختار برداشته می شود را نباید نادیده گرفت.

خطرات و عوارض جانبی تزریق چربی صورت

حفظ قابلیت زنده ماندن

تحت شرایط ایده آل درصد کمی از چربی پیوند داده شده از بین خواهد رفت، اما وضعیت های خاص احتمال بروز نکروز چربی را افزایش میدهند. ایسکمی عمده ترین علت این عارضه می‌باشد. ضروری است که از تزریق زیاد چربی در یک ناحیه کوچک خودداری شود، زیرا باعث نکروز قسمت مرکزی سلول‌های چربی پیوند شده می‌شود. مرگ سلول‌های چربی و پیش سازهای آنها باعث فیبروز، لکسیفیکاسیون و ایجاد کیست چربی می‌شود.

برعکس آن تزریق مقادیر کمتر و لایه به لایه چربی باعث ایجاد حداکثر سطح تماس شده و میزان موفقیت پیوند را افزایش میدهد.

تزریق با فشار زیاد چربی در یک ناحیه محدود مانند بینی یا تزریق چربی به صورت لایه‌های ضخیم (به عنوان مثال پرکردن فرورفتگی عمیق در ناحیه جناق قفسه سینه) میتواند منجر به نکروز شود، زیرا بافت پیوند شده تغذیه یا تنفس کافی (اکسیژن کافی) دریافت نخواهد کرد و علاوه بر آن در دراز مدت آتروفی بافت، ایجاد کیست روغنی و کلسیفیکاسیون پیشرونده را در پی خواهد داشت.

دکتر فرامرز صفایی پیروز | بورد تخصصی جراحی عمومی ( پلاستیک - ترمیمی )