ژنیکوماستی (Gynecomastia) با رشد بیش از حد سینه ها در مردان، در هر سنی شایع است. اشخاصی که ژنیکوماستی دارند هنگام لمس سینه، مرد احساس درد می کنند و سینه آن ها پر و سنگین به نظر می رسد. ژینکوماستی ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی، شرایط ارثی، بیماری و یا استفاده از بعضی داروهای خاص عود کند. ژنیکوماستی می تواند مشکلاتی را به دنبال داشته باشد. مشکلات روحی و پایین آمدن اعتماد بنفس، برخوردار نبودن از اندامی مناسب از جمله مشکلات افرادی است که دارای ژنیکوماستی است. ژنیکوماستی نوجوانان در 50 تا 70 درصد پسران 12 تا 16 ساله در سن بلوغ رخ می دهد. این در نتیجه تغییرات هورمونی فعال در بدن به دلیل غلبه هورمون های جنسی زنانه بر هورمون های مردانه رخ می دهد. به دلیل افزایش تولید تستوسترون در دوران بلوغ، پس از بلوغ ناپدید می شود.
بررسی ژنیکوماستی در نوجوانان
والدین می توانند مشاهده کنند که چگونه در دوره های سنی مختلف، غدد پستانی پسرانشان به طور ناگهانی افزایش می یابد. پزشکان این وضعیت را ژنیکوماستی می نامند. در اغلب موارد، ژنیکوماستی مشکلی ایجاد نمی کند و خود به خود از بین می رود. با این حال، مواردی وجود دارد که نیاز به درمان دارویی و گاهی جراحی است.
ژنیکوماستی دوران نوجوانی و بلوغ
در بررسی، دانش مدرن در مورد علت شناسی، پاتوژنز، تصویر بالینی و تشخیص بزرگ شدن غده پستانی پسران و نوجوانان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش های جدید تشخیص ابزاری و فرصت های درمان پاتوژنتیک ژنیکوماستی ارائه شده است.
ژنیکوماستی بزرگ شدن خوش خیم غدد پستانی در کودکان و نوجوانان پسر است که در نتیجه هایپرپلازی مجرای غدد و بافت همبند ایجاد می شود. به گفته محققان مختلف، ژنیکوماستی در 42 تا 75 درصد از نوجوانان در دوره بلوغ مشاهده می شود. ژنیکوماستی یک بیماری مستقل نیست، بلکه تظاهر تعدادی از علائم است که به نوبه خود منجر به اختلال در تعادل غدد درون ریز و رویشی در بدن می شود.
درمان ژنیکوماستی کودکان و نوجوانان
- به طور معمول ژنیکوماستی در بلوغ یا دوران نوجوانی با صبر کردن و اطمینان دادن به بیمار درمان می شود زیرا در بیشتر موارد طی یک دوره زمانی 1 تا 2 سال پستانها ظاهر طبیعی خود را پیدا می‌کنند.
- هر چند وجود بافت پستان هیپروتروفیک برای بیش از 12 ماه نیاز به درمان جراحی پیدا می کند، زیرا تمایل به تبدیل شدن به بافت فیبروتیک وجود دارد که دراین حالت میتواند دائمی باشد.
- در صورت وجود مشکلات اجتماعی برای بیمار، به هر میزان (نظیر خودداری فرد از حضور در جمع مانند باشگاه ورزشی، استخر شنا و...) اصلاح جراحی حتی موارد خفیف بیماری کاملا معقول بوده و توصیه می شود.
عدم تعادل هورمونی در دوران بلوغ | علل ژنیکوماستی در نوجوانی
در دوران بلوغ، هورمون ها در جای خود باقی نمی مانند. بنابراین، سینه‌ها مانند سینه‌های زنان متورم می‌شوند. دلیل اصلی این تغییرات در سینه مردان عدم تعادل هورمونی است. در مردان با افزایش هورمون زنانه، سینه متورم میشود. بافت سینه رشد می کند و شما روندی را که دختران طی می کنند طی می کنید. هیچ درمانی انجام نمی شود زیرا تغییراتی در سینه به دلیل عدم تعادل هورمونی ایجاد می شود. با صبر و حوصله این اختلال برطرف می شود.
ژنیکوماستی در بلوغ | درجه بندی ژنیکوماستی
سیستم درجه بندی ژنیکوماستی
برای مشخص شدن درمان مناسب، بایستی علت زمینه ای ژنیکوماستی شناسایی شده و ارزیابی وسعت دفورمیتی بطور کامل انجام شود. معمولا با گرفتن شرح حال دقیق، معاینه فیزیکی و بررسی های تکمیلی علت ژنیکوماستی مشخص میشود. درجه بندی (STAGING) ژنیکوماستی براساس شدت هیپرتروفی پستان و افتادگی (پتوز) انجام میشود .
- GARADE1 : هیپرتروفی خفیف (کمتر از 250 گرم ) و بدون افتادگی
- GARADE2: هیپرتروفی متوسط (250 تا 500 گرم ) و بدون افتادگی
- GRADE 3: هیپرتروفی شدید (بیش از 500 گرم ) و افتادگی گرید 1
- GRADE 4: هیپرتروفی شدید (بیش از 500 گرم ) و افتادگی گرید 2 و 3
انواع ژنیکوماستی:
در نوعی از ژنیکوماستی، بزرگ شدن سینه به خاطر تأثیر استروژن های جفت بر روی بافت پستان نوزاد (جنین) به وجود می آید، این حالت معمولا چند هفته تا چند ماه بعد از تولد با بازگشت سطح استروژن به حد طبیعی، خود به خود از بین می رود و به ندرت نیاز به درمان دارد.
در نوعی دیگر ژنیکوماستی به خاطر افزایش نسبت استرادیول به تستوسترون در بعضی از پسران ایجاد می شود و منجر به ژنیکوماستی تا ۶۵ درصد موارد می شود. علائم بالینی ممکن است خفیف بوده و مورد توجه قرار نگیرد، مگر آنکه در معاینه بالینی تشخیص داده شود. سن شیوع آن ۱۲ تا ۱۵ سالگی و اغلب یکطرفه می باشد. معمولا این حالت در طی چند ماه تا چند سال از بین می رود.
یک نوع از ژنیکوماستی در سنین بالای ۶۵ سال ایجاد می شود و علت آن کاهش سطح پلاسمایی تستوسترون و تبدیل محیطی تستوسترون به استروژن می باشد (آروماتیزاسیون محیطی) و در نتیجه نسبت استروژن به تستوسترون افزایش یافته که منجر به ژنیکوماستی می شود. ژنیکوماستی در دوران پیری معمولا دوطرفه می باشد.
ژنیکوماستی در نوجوانی
آناتومی بافت سینه در آقایان به چه صورت است؟
به طور طبیعی در آقایان، پستان مسطح بوده و پری مختصری در اطراف نوک و هاله پستان وجود دارد. بافت غددی مستقیما محدود به ناحیه زیر نوک و هاله بوده و به طور معمول به صورت توده مجزا قابل لمس نیست.
در آقایانی که قفسه سینه عضلانی دارند ممکن است در قسمت فوقانی پری داشته باشند که در ادامه به سمت چین زیر سینه ای به صورت مسطح در می آید. قطر هاله پستان حدود 2 تا 4 سانتی متر بوده و بر روی چهارمین فضای بین دنده ای قرار دارد. به طور متوسط فاصله نوک پستان تا فرورفتگی بالای استخوان جناغ 20 سانتی متر است. تورم همراه با ژنیکوماستی ممکن است به صورت توده غددی، سفت و با حدود مشخص در اندازه های مختلف درست در زیر هاله خود را نشان دهد یا ممکن است با پری منتشر چربی با حدود نامشخصی در قفسه سینه تظاهر کند. بزرگی غددی وسیع که از حدود هاله فراتر می رود، در افرادی که بدنسازی می کنند و استروئیدهای آنابولیک مصرف می کنند، دیده می شود.
ژنیکوماستی در نوجوانی
آیا ژنیکوماستی در نوجوانی طبیعی است؟
ژنیکوماستی نوجوانان اغلب طبیعی تلقی می شود و نیازی به درمان ندارد. لمس غدد پستانی در حدود 40 درصد از پسران نوجوان مقداری بافت غده ای را نشان می دهد. در برخی موارد، تکثیر بافت غده رخ می دهد، که منجر به افزایش بارزتر در غدد پستانی می شود و برای بیماران با ماهیت روانی ناراحتی ایجاد می کند. اما علت ژنیکوماستی شدید در نوجوانان ممکن است بیماری های غدد درون ریز یا سیستمیک باشد، بنابراین در چنین مواردی معاینه بیمار ضروری است.
برای نوزادان، ژنیکوماستی نوزادی گذرا است و به عنوان اثر افزایش سطح استروژن از مادر یا استروژن جفت ظاهر می شود. در مورد نوجوانان، افزایش سطح استرادیول (هورمون استروئیدی ترشح شده از تخمدان) در پسران با تشخیص ژنیکوماستی ثبت شد.
ژنیکوماستی در دوران نوجوانی
دکتر فرامرز صفایی پیروز | بورد تخصصی جراحی عمومی ( پلاستیک - ترمیمی )